Er heerst nogal wat spraakverwarring over de term “laserbehandeling”. Strikt genomen is een laserbehandeling een behandeling die met behulp van een laser wordt uitgevoerd. Ook de term “ooglaseren” biedt geen soelaas. In de oogheelkunde worden meerdere lasers gebruikt voor totaal verschillende doeleinden. De laser heeft trouwens al in de jaren 70 in de oogheelkunde zijn intrede in de geneeskunde gemaakt. Deze eerste toepassingen hadden niets te maken met refractieve chirurgie (heelkunde die als doel heeft het dragen van een bril te elimineren of tot een minimum te beperken), maar werden gebruikt voor de behandeling van het netvlies bij suikerziekte en vaatafwijkingen. Deze eerste lasers hebben er toe bijgedragen dat suikerziekte, als oorzaak van blindheid, in zeer belangrijke mate werd teruggedrongen.
De oogarts voert laserbehandelingen uit voor netvliesafwijkingen, zoals suikerletsels op het netvlies, verstoppingen van bloedvaten van het netvlies, netvliesscheurtjes en bepaalde aandoeningen van het netvlies. Ook voor open hoek glaucoom kan deze laser worden gebruikt. De laser die hiervoor wordt gebruikt was vroeger de Argon-laser, maar deze is nu vervangen door de frequency doubled YAG-laser.
Met behulp van de Q-switched YAG laser, wat dus een ander toestel is, kunnen openingen gemaakt worden in vliesjes, zoals in het regenboogvlies (iridectomie) bij gesloten hoek glaucoom, of in het kapseltje waar een lensinplant in werd gezet bij de cataract operatie (bij nastaar). Met een variante van deze laser kan ook glaucoom worden behandeld (SLT). Deze laser werd in de jaren 80 met veel poeha in de pers onthaald onder de titel “een mes van licht” Deze laser was deze term echter niet waard.
De CO2 laser, die later kwam, maakte de term “mes van licht” daarentegen wel waar. Deze laser laat effectief toe om bloedloos te snijden. Sommige oogartsen gebruiken deze laser voor ingrepen op de traanwegen of op de oogleden. Deze laser kan ook gebruikt worden voor “resurfacing” waarbij het oppervlakkig deel van de gelaatshuid behandeld wordt om kleine rimpeltjes weg te werken en de huid er jonger te laten uitzien. Deze laser wordt voor deze toepassing meer gebruikt door huidartsen of door plastisch chirurgen en vereist voldoende ervaring in dit domein. Deze ervaring is noodzakelijk om te diepe behandelingen te vermijden en verbrandingen van de huid te voorkomen.
Als men spreekt over ooglaseren of laserbehandeling van de ogen , dan bedoelt men vaak de excimerlaserbehandelingen die uitgevoerd worden om de optische eigenschappen van het oog en meer in het bijzonder van het hoornvlies te veranderen. Het was de Indiër Srinivasan die vertrouwd was met het wegwerken van plastieklaagjes van computerchips met deze laser, die op het idee kwam om de eigenschappen van de laser op het oog toe te passen. De eerste excimerlaserbehandeling werd in 1983 uitgevoerd op een koeienoog door S Trokel en S. Srinivasan en door Prof T. Seiler in 1985 voor het eerst op een (blind) mensenoog. Het was de start van een nieuw tijdperk in de refractieve chirurgie. Met de introductie van de excimerlaser, deed een toestel, met een tot dan ongeziene nauwkeurigheid, zijn intrede in de oogheelkunde.
Als laatste heeft de femtosecondelaser zijn intrede gedaan, met toepassingen die voorlopig enkel betrekking hebben op de refractieve chirurgie, maar die in de komende jaren ook belangrijke toepassingen zal krijgen bij hoornvliestransplantaties en waarschijnlijk ook in de cataractchirurgie.
De spraakverwarring, die het gevolg is van de toepassing al die verschillende lasers, kan soms tot misverstanden leiden. Het is evident dat het bijslijpen van het hoornvlies met de excimerlaser om van de bril of van de contactlenzen verlost te zijn, strikt genomen geen noodzakelijke behandelingen zijn. Toch zijn dit helemaal geen esthetische ingrepen, maar functionele ingrepen. Deze ingrepen vallen niet onder de terugbetalingsregeling van het RIZIV. De meeste mutualiteiten hebben ondertussen zelf het initiatief genomen om in een minimale tussenkomst te voorzien (75 of 100 € per oog). Dit houdt voor de refractieve chirurg een erkenning van de betrouwbaarheid van dit soort operaties in. Anderzijds gebeurt het wel meer dat patiënten moeilijk te overtuigen zijn om één van de andere soorten laserbehandelingen te laten uitvoeren ook al is deze behandeling medisch noodzakelijk zoals bij suikerziekte of bij gesloten hoek glaucoom. Ten onrechte denkt men dat ook deze andere soorten laserbehandelingen niet noodzakelijk zijn en niet terugbetaald en dus duur zijn. Dit laatste is niet geval, want alle laserbehandelingen, met uitzondering van deze in de refractieve chirurgie, worden door het RIZIV terugbetaald.
Zoals het gemeengoed geworden is wordt onder het hoofdstuk refractieve chirurgie, de laserbehandelingen besproken en meer in het bijzonder, de excimerlaserbehandelingen en de femtosecondelaserbehandelingen.
